وزارت امور خارجه ترکیه در بیانیه‌ای که روز شنبه (۲۵ آوریل/ ۵ اردیبهشت) منتشر کرد به اظهارات رئیس جمهور آلمان درباره کشتار ارامنه توسط نیروهای عثمانی در جریان جنگ جهانی اول اعتراض کرد. یواخیم گاوک این کشتار را "نسل‌کشی" خوانده است.

وزارت خارجه ترکیه گفت ملت ترکیه سخنان رئیس جمهور آلمان را "نه فراموش می‌کنند و نه خواهند ‌بخشند". این بیانیه می‌گوید، «رئیس جمهور آلمان حق ندارد ملت ترکیه را به جنایتی متهم کند که مرتکب نشده ‌است.»

یواخیم گاوک، رئیس جمهور آلمان روز پنجشنبه (۲۳ آوریل/ ۳ اردیبهشت) در مراسمی در کلیسای اعظم برلین قتل عام ۵/ ۱ میلیون ارمنی در جریان جنگ جهانی اول را "نسل‌کشی" توصیف کرد.

این نخستین بار بود که رئیس جمهور آلمان حوادث ۱۰۰ سال پیش در مناطق شرقی قلمروی امپراتوری عثمانی را "نسل‌کشی" می‌خواند، بدون توجه به این که اظهاراتش می‌تواند بر مناسبات آلمان با ترکیه آسیب وارد کند.

رئیس جمهور آلمان سرنوشت ارامنه را "نمونه‌ای از تاریخ کشتار جمعی، پاکسازی قومی، تبعید و نسل‌کشی در قرن بیستم" ارزیابی کرد. گاوک گفت، در امپراتوری عثمانی "نمونه‌‌ای از نسل‌کشی" انجام شد که ملت ارمنی قربانی آن بود.

به گفته یواخیم گاوک، امپراتوری آلمان نیز به عنوان متحد امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول در جنایات انجام یافته سهیم است.

یک روز پس از سخنان رئيس جمهور آلمان، وزارت خارجه ترکیه گفت یواخیم گاوک مجاز نیست، جنایتی را به ملت ترک منتسب کند که مغایر با فاکت‌های تاریخی و حقوقی هستند. وزارت خارجه ترکیه هشدار داد، اظهارات گاوک، "اثرات منفی بلند مدت" بر روابط آلمان و ترکیه بر جای خواهد گذاشت.

موضع پارلمان آلمان

روز جمعه پارلمان آلمان نیز موضع مشابه رئیس جمهور این کشور اتخاذ کرد. "نوربرت لامرت" رئيس پارلمان آلمان گفت «آنچه که در میانه جنگ جهانی اول در شرق امپراتوری عثمانی در برابر چشمان جهانیان رخ داده است یک نمونه از نسل‌کشی بود.» دیگر سخنرانان پارلمان آلمان از فراکسیون‌های مختلف نیز در این ارزیابی رئیس پارلمان آلمان شریک بودند.

آنگلا مرکل، صدراعظم و فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه آلمان در این باره اظهارنظر نکردند. سیاست رسمی آلمان با نظرداشت مناسباتشان با ترکیه از بکار بردن عبارت "نسل‌کشی" خودداری کرده است. با این‌حال پارلمان آلمان در نظر دارد پیش از تعطیلات تابستانی بیانیه‌ای را در این زمینه به تصویب برساند.

روز گذشته مراسم صدمین سال کشتارارامنه توسط نیروهای عثمانی در جریان جنگ جهانی اول در ایروان پایتخت ارمنستان برگزار شد. در این مراسم فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و نمایندگانی از ۱۸ کشور دیگر جهان شرکت داشتند.

پوتین در این مراسم کشتار ارامنه را "نسل‌کشی" خواند. این اولین بار بود که رئیس جمهور روسیه حوادث جنگ اول جهانی در آناتولی را "نسل‌کشی" می‌خواند.

وزارت خارجه ترکیه از اظهارات پوتین در ایروان نیز انتقاد کرد. ترکیه گفت، ما طبقه‌بندی حوادث سال ۱۹۱۵ به عنوان "نسل‌کشی" را رد و آن را محکوم می‌کنیم. پارلمان‌های فرانسه و روسیه کشتار ارامنه را "نسل‌کشی" خوانده‌اند. حدود ۱۸ کشور دیگر نیز مواضع مشابه فرانسه و روسیه دارند.

اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز کشتار ارامنه را "رویدادی غم‌انگیز" خواند و گفت: «در این روز که برای شهروندان ارمنی ما از اهمیت خاصی برخوردار است، من خاطره‌ی همه‌ی ارمنیان ساکن امپراتوری عثمانی را که تحت شرایط جنگ اول جهانی جان باختند، گرامی می‌دارم.»

راهپیمایی ارامنه تهران مقابل سفارت ترکیه

روز جمعه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۴، همزمان با ‌صدمین سالگرد "نسل‌کشی" ارامنه توسط دولت عثمانی، ارامنه تهران از مقابل کلیسای شورای خلیفه‌گری تا سفارت ترکیه راهپیمایی کردند.

ارامنه خواهان "پذیرش تاریخ"

"هولوکاست ارامنه"، "تراژدی بزرگ"، "کشتار عظیم"، "جنایت مهیب"، "نسل‌کشی ارمنیان"، عناوین گوناگونی است که کشورهای مختلف بسته به رابطه‌ی سیاسی خود با کشور ترکیه، به حذف فیزیکی برنامه‌ریزی‌شده‌ی ارامنه در بحبوحه‌ی جنگ جهانی اول اطلاق می‌کنند.

حضور چشمگیر نیروهای انتظامی در راهپیمایی ارامنه تهران

این فاجعه‌ی انسانی در ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ با دستگیری‌های گسترده‌ی روشنفکران، نویسندگان و رهبران سیاسی ارامنه آغاز شد و در پی آن به قتل عام بیش از ۲ هزار تن از نخبگان آنان انجامید.

اعتراض به کشتار ارامنه در تهران

روز ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ بیش از ۵ هزار نفر از ارمنی‌های ساکن استانبول به کشتارگاه‌های دولت عثمانی فرستاده شدند.

حق‌طلبی ارامنه در تجمع برابر سفارت ترکیه

بر اساس پژوهش‌های تاریخ‌نگاران ارمنی، انهدام، تبعید و کوچ اجباری ارامنه به شکلی "دقیق ومحرمانه" از سوی سازمانی به‌ نام "تشکيلات مخصوص" برنامه‌ریزی شده بود و در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۱۵ ـ ۱۹۱۶ گام به گام به مرحله‌ی اجرا در آمد.

ارامنه خواهان "پذیرش تاریخ"

دولت عثمانی، برای پیاده‌کردن سیاست محو فیزیکی ارمنی‌ها بر اساس طرح "تشکيلات مخصوص"، ابتدا مردان بین ۱۵ تا ۵۰ ساله را به بهانه‌ی "اعزام به جبهه" به ارتش فراخواند، اموال بسیاری از آنان را تحت عنوان "تامین وسایل مورد نیاز نیروهای نظامی در جنگ" ضبط کرد و طی اعلامیه‌ای هر کس را که دارای سلاح بود موظف ساخت، آن را به ارتش تحویل دهد.

ارامنه در راهپیمایی تهران

سران دولت عثمانی سرانجام در ۲۷ مه ۱۹۱۵، حدود یک ماه پس از قتل‌عام نخبگان و اجرای طرح جداسازی "مردان قوی و سالم" از خانواده‌های خود، دستور تبعید و کوچ اجباری ارمنیان به موصل و سوریه را به مرحله‌ی اجرا گذاشتند.

اعتراض به کشتار ارامنه در تجمع تهران

ماموران دولت، ساکنان شهرها و روستاهای ارمنی‌نشین را به بهانه‌ی "حفظ جان کسانی که در منطقه‌های جنگی زندگی می‌کردند"،‌بدون آذوقه و وسایل لازم به کوچ واداشتند.

حضور چشمگیر نیروهای انتظامی در راهپیمایی ارامنه تهران

بسیاری از این رانده‌شدگان از خانه و کاشانه که بیشتر از زنان، کودکان و مردان سالخورده تشکیل می‌شدند، در راه رسیدن به صحرای مرکزی سوریه در نزدیکی استان دیرالزور، در اثر گرسنگی، تشنگی و گرمای طاقت‌فرسا از بین رفتند.

راهپیمایی ارامنه تهران

ماموران عثمانی و "ترکان جوان" در این مسیر، هر گونه مقاومت را با گلوله‌ پاسخ می‌دادند، مردان معترض را به‌شکلی فجیع می‌کشتند و به زنان و دختران جوان تجاوز می‌کردند.